به گزارش  خبرگزاری رسا، این یادداشت سیاسی نیست و من هم سیاسی نیستم هر چند بی اخلاقی‌های سیاسی، قلم را در این وجیزه به حرکت در آورده است.

در مناظره اخیر انتخابات ریاست جمهوری 1400 یکی از نامزدها به تحصیلات حوزوی نامزد دیگر جسارت کرد و این تحصیلات را برای اداره کشور ناکافی دانست. فارغ از اینکه روحانیون باید وارد عرصه‌های اجرایی بشوند یا نشوند، این نوشته به دنبال دفاع از حوزه و کیان روحانیت و علم حوزوی و دینی و وسعت و عمق آن است.

کتاب‌های درسی حوزه و روش آموزشی آن نزدیک هزار سال است که روحانیون و علمای زیادی را مجهز به مبانی دینی کرده تا حدی که ملاحظه می کنیم ده ها تن از آن ها جریان سازان سیاسی- اجتماعی جامعه بوده اند.

ملا احمد اردبیلی، میرزای شیرازی، عبدالکریم حائری یزدی، سید جمال الدین اسدآبادی، شیخ فضل الله نوری، میرزای نائینی، آخوند خراسانی، سید محمد طباطبایی، عبدالله مازندرانی، سید محمد کاظم یزدی، سید عبدالله بهبانی، سید ابوالقاسم کاشانی، شهید بهشتی، شهید مطهری و در رأس آن ها حضرت امام خمینی رحمت الله علیه و مقام معظم رهبری فقط تعدادی از روحانیونی هستند که در تاریخ اجتماعی- سیاسی ایران نقش آفرینی کرده اند. و جالب آنکه عمده آن ها شاید شش کلاس هم سواد کلاسیک نداشته باشند! اما کتاب هایی را خوانده اند که در مدرسه و دانشگاه یافت نمی شود و برای خواندن هر کتاب زحمات زیادی را متحمل شده اند و به قول معروف، غیر از عاشورا، هر روز آن ها را آموخته و مباحثه کرده اند.

کتاب سیوطی و مطول در ادبیات عرب را دانشجویان دکتری و ارشد رشته زبان عربی در کشورهای عربی می خوانند اما طلاب در همان سنین کم و در آغاز ورود به حوزه با آن دست و پنجه نرم می کنند. لمعه که فقه نیمه استدلالی است را در همه ابواب فقهی اعم از عبادات، جهاد، تجارت و … می آموزند. عبور اولیه از این ابواب فقهی همان آشنایی اولیه و مبانی با تمام مناسبات جامعه نیز هست. در ادامه، کتاب مکاسب محرمه که اساس اقتصاد اسلامی است چند سال مورد مطالعه و مباحثه طلبه قرار می گیرد.

همه این ها در کنار اصول فقه قدرتی علمی در طلبه بوجود می آورد که گویی فن مواجهه با هر مسأله جامعه خویش را بدست می آورد و ابزار لازم برای تحلیل و حل را در اختیار خواهد داشت. تمام این ها را بگذارید کنار بدایه و نهایه و اسفار فلسفی که ذهن طلبه را آماده پیچیده ترین مسائل می کند.

کتاب‌های غیر درسی حوزه اما شاید مهم‌تر هم باشند. کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله محمدحسین نائینی را خوانده‌اید؟ کتابی که یک روحانی که شش کلاس سواد آکادمیک نداشته است، نگاشته و نظریه سیاسی شیعی را چنان تدوین کرده که هنوز روش تدوین آن ناب و تازه است. کتاب اقتصادنا نوشته بینظیر شهید صدر در اقتصاد را کسانی که دکترای اقتصاد از دانشگاه دارند نیز شاید به چشم ندیده باشند اما آن را یک حوزوی نوشته و بسیاری از روحانیون خوانده اند. کتاب‌های السیاسه المدنیه فارابی در اقتصاد سیاسی و کتاب آراء اهل المدنیه وی در علم اجتماعی نظریه های اجتماعی ویژه ای است که اکنون نیز بدان ها رجوع می شود. این ها فقط نمونه ای از صدها کتاب حوزوی است که از یک روحانی، یک اندیشمند همه جانبه می سازد.

کسی که اندکی زیست اجتماعی و مطالعه عمومی در تاریخ ایران داشته باشد بدون توجه به ماهیت نظام آموزشی حوزه براحتی خواهد فهمید که روحانیون همیشه در رأس امور جامعه بوده اند و این، نه به دلیل ریاست طلبی و حب مقام بلکه به خاطر این بوده که آن ها زودتر از دیگران مسأله را کشف و برای آن کنشگری عینی مبتنی بر راه حل دینی اختیار می کردند. دیگر پس از گذشت 42 سال از انقلاب اسلامی صحبت از بی فایده بودن تحصیلات حوزوی برای امور جاریه کشور یا از سر کم سوادی است یا از سر غرض ورزی.  

قطعا اگر قرار باشد صرف تحصیلات ملاک قرار گیرد، تحصیلات حوزوی با آن عقبه و عمقی که بیان شد برای اداره کشور مفید تر است. اگر تحصیلات حوزوی ناکافی است به طریق اولی تحصیلات اقتصادی هم در کشوری اسلامی که مسائل آن ذو ابعاد است و با مبانی دینی گره خورده است، ناکافی خواهد بود.

در پایان ذکر چند نکته لازم است؛

اول؛ این یادداشت در تأیید یک نامزد انتخاباتی نیست بلکه در دفاع از کیان حوزه و تحصیلات حوزوی نگاشته شده است.

دوم؛ ورود روحانیون به عرصه های اجرایی مانند پست ریاست جمهوری مسأله ای پیچیده است که باید متخصصان امر بحث کنند. اما امکان آن را دوران ریاست جمهوری مقام معظم رهبری که موفقیت آمیز نیز بود، اثبات می کند.

سوم؛ عملکرد ضعیف برخی روحانیون نباید به اسم حوزه و روحانیت نوشته شود. حوزه و روحانیت همیشه با صلابت و متکی به علم دینی در صحنه حاضر است.

چهارم؛ شورای نگهبان در گزاره‌های توهین‌آمیز این چنینی که نه فقط فرد بلکه یک نهاد را جریحه‌دار می‌کند، می تواند ورود کرده و برخورد کند.

 احمد اولیایی

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای:«زنان شجاع و آگاه و مقاوم و صبور ایران، در دوران انقلاب، در دوران جنگ -چه در پشت جبهه، چه در جبهه، چه در داخل خانه‌ها- و کلاًّ در همه‌ی میدانها، حضوری فعّال داشتند. امروز هم در میدان سیاست، در میدان فرهنگ، در میدان انقلاب، در فعّالیتهای مقابل چشم دشمنان جهانی، زنان ما حضور فعّال دارند.» ۷۵/۱۲/۲۰

رهبر انقلاب: این بانوی بزرگوار [حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله علیها] در دوران تقریبا نه سال زندگی زناشویی خود شاید یک روز با آسایش خیال معمولی زنانه نگذراند. در طول این مدت شوهر محبوب جوان او دائما در صحنه‌های خطر، در میدان‌های جنگ، در صفوف مقدم و مواجه با خطرات بزرگ بود. یکبار فاطمه‌ی زهرا (سلام‌الله‌علیها) به شوهر محبوب و عزیز خود نگفت که به خانه و زندگی چرا نمیرسی. همیشه به او کمک کرد، همیشه به او روحیه داد، همیشه در کنار او قرار گرفت. ۶۴/۱۱/۴

رهبر معظم انقلاب: باید خرید کتاب، یکی از مخارج اصلی خانواده محسوب شود. مردم باید بیش از خریدن بعضی از وسایل تزییناتی و تجملاتی - مثل این لوسترها، میزهای گوناگون، مبلهای مختلف و پرده و… به کتاب اهمیت بدهند. اول کتاب را مثل نان و خوراکی و وسایل معیشتی لازم بخرند؛ بعد که این تأمین شد به زواید بپردازند. ۷۴/۴/۲۶

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای:

«در دنیای غرب و همین کشورهای اروپایی که این همه مدّعی دفاع از حقوق زنان هستند که تقریباً همه ‌اش هم دروغ است تا دهه‌ های اوّل این قرنی که تمام شد، زنان نه فقط حقِّ رأی نداشتند، نه فقط حقِّ گفتن و انتخاب کردن نداشتند، حقِّ مالکیت هم نداشتند. یعنی زن مالک اموال موروثی خودش هم نبود؛ اموال او در اختیار شوهر بود! در اسلام بیعت زن، مالکیت زن، حضور زن در این عرصه ‌های اساسی سیاسی و اجتماعی، تثبیت شده است: «اذا جاءک المؤمنات یبایعنک علی ان لا یشرکن باللّه». زنها می‌آمدند با پیغمبر بیعت می‌کردند. پیغمبر اسلام نفرمود که مردها بیایند بیعت کنند و به تبع آن‌ها، هرچه که آن‌ها رأی دادند، هرچه که آن‌ها پذیرفتند، زنها هم مجبور باشند قبول کنند؛ نه. گفتند زنها هم بیعت می‌ کنند؛ آن‌ها هم در قبول این حکومت، در قبول این نظم اجتماعی و سیاسی شرکت می‌ کنند. غربی ‌ها هزار و سیصد سال در این زمینه از اسلام عقبند و این ادّعاها را می‌ کنند! در زمینه ‌ی مالکیت نیز همین‌طور؛ و در زمینه‌ های دیگری که مربوط به مسائل اجتماعی و سیاسی است.» ۷۹/۰۶/۳۰

چه ستمهایی که در حق زن روا داشته شده و اسمش ستم است، و چه ستمهایی که اسمش هم ستم نیست، اما در حقیقت ستم است؛ مثل همین سوق دادن به تجمل و مصرف‌گرایی و آرایشهای بیهوده و مخارج سنگین و تبدیل شدن به یک وسیله‌ی مصرف. این، ستم بزرگی بر زن است. شاید بشود گفت که هیچ ظلمی بالاتر از این نیست؛ زیرا که او را بکلی از آرمانها و اهداف تکاملی خودش غافل و منصرف می‌کند و به چیزهای خیلی کوچک و حقیر سرگرم می‌نماید. این، کاری بوده که در رژیم ظالم پادشاهی انجام شده، و حالا باید جلوی آن گرفته می‌شد. البته در اوایل انقلاب، خیلی هم خوب بود؛ لیکن بعدها باز غفلتهایی شده است، که باید نسبت به آن، حسابی برنامه‌ریزی کرد.
رهبر انقلاب؛ ۶۹/۱۰/۱۶

رهبر انقلاب: آنچه که همیشه برای انسان میماند، کتابخوانی در سنین پائین است. جوانان شما، کودکان شما هرچه میتوانند، کتاب بخوانند؛ در فنون مختلف، در راههای مختلف، مطلبی یاد بگیرند. البته از هرزه‌گردی در محیط کتاب هم باید پرهیز کرد، منتها این مسئله‌ی بعدی است؛ مسئله‌ی اول این است که یاد بگیرند، عادت کنند به این که اصلاً به کتاب مراجعه کنند، کتاب نگاه کنند. البته باید دستگاهها مراقب باشند، اشخاص مواظب باشند، هدایت کنند به کتاب خوب؛ که با کتاب بد، عمر ضایع نشود. ۱۳۹۱/۰۷/۲۰

امام علی علیه‌السلام: به خدا سوگند من از پروردگار خود، نه فرزندانی زیبارو خواستم و نه فرزندانی خوش قد و قامت، بلکه فرزندانی خواستم که فرمانبردار خدا باشند و از او بترسند تا وقتی دیدم که از خداوند فرمان می‌برد شاد شوم.
مناقب آل أبی‌طالب علیهم‌السلام، ابن‌شهر آشوب، ج۳، ص۲۸۰.

«این یکی از بزرگ‌ترین افتخارات نظام اسلامی است که در سایه‌ی نظام اسلامی این‌همه زن فرزانه و تحصیل‌کرده و خوش‌فکر و ممتاز از لحاظ فکری و عملی در جامعه‌ی ما وجود دارند؛ خیلی نعمت بزرگی است و مایه‌ی افتخار است.» این جمله‌ی رهبر انقلاب اسلامی به‌روشنی نگاه ایشان به مسئله‌ی تحصیل و علم‌آموزی زنان در جامعه‌ی اسلامی را نشان می‌دهد. ایشان همواره از پیشگامانِ فرهنگ‌سازیِ رشد علمی زنان در جامعه بوده و هستند و اساسا پیشرفت بانوان در عرصه‌ی علم را یکی از دستاوردها و موفقیت‌های نظام جمهوری اسلامی می‌دانند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای: «امام در زمینه‌ی زن هم همین جور بود. امام نقش زنان را فهمید؛ والّا بودند بزرگانی از علما که ما با اینها بگومگو داشتیم، که اصلاً زنها در تظاهرات شرکت بکنند یا نکنند! آنها میگفتند زنها در تظاهرات شرکت نکنند. آن حصار محکمی که انسان به او تکیه میداد، خاطرجمع میشد، تا بتواند در مقابل اینجور نظراتی که از مراکز مهمی هم ارائه میشد، بایستد، حصار رأی امام و فکر امام و عزم امام بود. رحمت خدای متعال تا ابدالآبدین بر این مرد بزرگ باد.» ۱۳۹۰/۱۰/۱۴