این روزها اپلیکیشن تلگرام یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در دنیا و از جمله پرمخاطب‌ترین اپلیکیشن‌ها در ایران است. با همه مزایا و امکاناتی که این برنامه می‌تواند داشته باشد، خب، بی‌عیب هم نیست. می‌بینیم که با وجود امکان ساخت ربات در این برنامه به راحتی امکان هک شدن اطلاعات اشخاص هم وجود دارد. شماری از کاربران به این انتقال اطلاعات به عنوان سرقت اطلاعات فردی‌شان نگاه می‌کنند. از طرف دیگر، مشخص است که به طرز گسترده‌ای نقل قول‌ها بعد از فرستادن و بازفرستادن‌ها و دست‌به‌دست چرخیدن‌ها دستخوش تحریف می‌شوند. گسترش محمل‌های این برنامه ارتباطی کنترل آن‌ها را هم سخت و دشوار می‌کند. در ایران ما، شاید میلیون‌ها کاربر از این برنامه استفاده می‌کنند و به راحتی و سهولت هر مطلبی را با هر محتوا و کیفیت، دارای صحت یا بدون اعتبار (بدون اینکه منشأ و منبع آن را بشناسند)، از فردی به فرد دیگر منتقل می‌کنند. وقتی استفاده از متن دیگران بدون ارجاع مناسب در این فضا رخ می‌دهد، با وقوع نوعی سرقت علمی روبه‌رو هستیم که وقتی در چنین محیطی رخ می‌دهد با عنوان سایبرپلی‌جریسم (Cyberplagiarism) یا پلی‌جریسم الکترونیک می‌توان از آن یاد کرد. به تعبیری سرقت علمی سایبر به معنی کپی یا دانلود کامل یا بخش بزرگ از آثار و تصاویر اینترنت بدون ارجاع و استناد است. (1)
البته معمولاً افراد در تلگرام با قصد سرقت علمی دست به انتشار مطالب نمی‌زنند بلکه بیشتر با هدف اشاعه اطلاعات و آگاهی‌رسانی اقدام به کپی یا هدایت پیام به دیگری (forward) می‌کنند. البته خوش‌بینانه‌ترین حالت انتقال پیام‌ها و متون، فوروارد کردن آن است که منشأ و نویسنده اولیه آن متن یا پیام محفوظ می‌ماند و اگر مطلب کپی شود که دیگر نام و نشان اولیه هم کاملاً از بین می‌رود، اگرچه اگر پیامی فوروارد شود به معنی مشخص بودن نویسنده و صاحب ایده نیست چرا که ممکن است فرد اولیه هم به عنوان مثال شعری را از شاعری به نام یا بی‌نام وام گرفته باشد و دست به دست منتقل کند.
صحبت کردن دربارۀ سرقت علمی، به خودیِ خود پیچیده است و اکنون با همه‌گیر شدن شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام پیچیده‌تر هم شده است. البته بعضاً مشاهده می‌شود که کاربران، خود به دنبال صحت و سقم پیام‌های دریافتی هستند و اگر کاربران از حوزۀ علم و دانشگاه باشند، این پی‌گیری بیشتر هم می‌شود.
در نهایت، سؤالی که پیش می‌آید این است که «راهکار چیست یا چه می‌تواند باشد؟» پاسخ دقیق به این سوال چندان آسان نیست و اگر بخواهیم مته به خشخاش جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و علوم سایبر بگذاریم جای بحث بسیاری در این زمینه باز می‌شود اما شاید به سادگی بشود پیشنهاد داد که هر کاربر به سهم خود از پذیرش مطالب کم‌اعتبار خودداری کند و در ادامه از انتشار مطالب فاقد سند و بی‌اعتبار پرهیز کند. به همین راحتی…
منابع
1. Kolesinski T. Cyber plagiarism rises among college students.2011. Available from: URL http://www.thecrcconnection.com/features-arts-entertainment/2011/10/06/cyber-plagiarism-rises-among-college-students/.Accessed May 3, 2014.
منبع: http://www.samimnoor.ir
