چکیده

فتنه انگیزی در اصطلاح شبهه پراکنی و مخلوط کردن حق و باطل ، گمراه کردن و فریب دادن مردم است و در این راستا با استفاده از ایدئولوژی دروغین خود دست به ساده سازی واقعیت می زنند و راه را ابتدا ساده نشان داده اما سختی ها و تنگناها بعد از آن آشکار می شود. فتنه‌ها نه تنها توده‌های مردم را به دنبال خود می‌کشاند و آنها گرفتار سوءظن می‌نمایند بلکه شخصیت‌های بزرگ اجتماعی، دینی، سیاسی را نیز فریب داده و سرمایه‌های مادی و معنوی را به تباهی و فساد می‌کشانند. از این رو یکی از موضوعاتی که در سخنان امام علی علیه‌السلام در نهج‌البلاغه جلب توجه می‌کند مسئله فتنه است؛ چرا که جامعه اسلامی در عصر امام علی علیه‌السلام بخصوص در دوره زمامداری وی دچار فتنه‌های بزرگی همچون بنی‌امیه و … شده است لذا بررسی فتنه از دیدگاه حضرت برای جلوگیری از پیدایش و راه‌های مقابله با آن امری ضروری و مثمر ثمر خواهد بود. در این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی از کتاب های روایی، تاریخی، دینی استفاده شده و آنچه فتنه را پیش می آورد بهم ریختن مرزهای حق و باطل، هوس های عده ای در پوشش حق و وظیفه است که جامعه را در ورطه هلاکت می کشاند. عواملی چون عوامل داخلی که عبارت است از عوامل اقتصادی که افراط و تشریفات و … نمونه ای از آن است و عوامل سیاسی مثل اطلاعات ، جوسازی و تبلیغات گسترده و ناآگاهی و بی بصیرتی و عوامل فرهنگی که شاخصه آن غلو گرایی و بدعت و دنیاپرستی را می توان نام برد. علاوه بر عوامل داخلی عوامل خارجی نیز در به وجود آوردن فتنه دخیل است که توطئه چینی دشمنان و تطمیع جبهه داخل و فریب افکار عمومی از جکله عوامل خارجی است . از این رو امام علی علیه السلام برای مقابله با فتنه ها راه مبارزه را راه و رسم قرآن و اهل بیت، تبعیت از رهبری، ثبات قدم و … معرفی می کند.

کلیدواژه‌ها: فتنه، نفاق، منافق، مخالفت، کافر، دشمنی، مبارزه

نویسنده: سمیه سعیدی مقدم

تاریخ دفاع:بهار 1395