کدام یک از منابع برای استفاده در هنگام نگارش علمی معتبرتر است؟ این سؤالی است که ذهن بسیاری از پژوهشگران، بهخصوص افراد نوقلم، را هنگام نگارش به خود مشغول میکند. در نگاه اول شاید پاسخ آن بسیار ساده باشد، اما پژوهشگرانی که درصدد نگارش اثر ارزشمند و ماندگار هستند، باید علاوهبر بحث اصالت پژوهش و پرهیز از هرگونه سوءرفتار پژوهشی در انتشار اثر خود، به اصالت و اعتبار منابعی که استفاده کردهاند، هم توجه کنند.
هر نویسندهای پیش از آنکه یک نویسندۀ خوب باشد، باید یک خوانندۀ خوب باشد. خوانندۀ خوب کسی است که با هوشیاری و دقت به بررسی آثار و منابع مختلف میپردازد، آثار مهم، معتبر و موثق یک حوزه را بررسی و مطالعه میکند. در ادامه با توجه به پرسشهایی که ذهن او را مشغول کرده و با استفاده ازدانش قابل قبولی در آن حوزه کسب کرده، به طرحریزی یک پژوهش کارامد میپردازد و شروع به نگارش میکند.
بنابراین مرحلۀ مهم پیش از نگارش، انتخاب منابع خوب و معتبر برای مطالعه، سپس استفاده و استناد به آنها است. مشخص است که اگر شخصی از منابع بیکیفیت در تولید اثری استفاده کند، قطعاً بر جوانب مختلف اثر پژوهشی وی بیتأثیر نیست و میتواند باعث ورود اطلاعات بیکیفیت به چرخۀ تولید علم شود.
حال سؤال این است که چه راههایی برای غربال منابع و مقالات وجود دارد؟ از کجا بفهمیم منبعی که در دست داریم باکیفیت و معتبر است و ارزش استفاده دارد یا خیر؟
پاسخ این است که راههای مختلفی برای این کار وجود دارد. معمولاً اعتبارسنجی منابع را بر اساس یکی از روشهای زیر انجام میدهند:
منبع و محمل انتشار آنها؛
محتوای آنها؛ و
اطلاعات مربوط به نویسندگان آنها.
میتوانید جمعبندی این روشهای سهگانه را در نموداری که اینجا ترسیم کردهایم، مشاهده کنید.
مطالب این سه بخش با استفاده از منابع زیر تدوین شده است:
http://www.pcc.edu/library/research/evaluating/evaluating-sources/
http://www.pcc.edu/staff/pdf/420/complete_resourcesturnitinplagiarism.pdf. p: 25
http://isites.harvard.edu/icb/icb.do?keyword=k70847&tabgroupid=icb.tabgroup107786
منبع: عباسیان، زهره (1396) اعتبار سنجی آثار علمی برای پژوهش.