بیان مساله
مساله و موضوع تحقیق نباید به صورت سوالی بیان شود بلکه باید به صورت یک جمله کامل، مثبت، دقیق و صریح مطرح گردد.
با این که شايد بيان يك عنوان روشن، دقيق و قابل اجرا از مشكلترين مراحل يك تحقيق باشد اما پیشنهاد می شود که در اين مرحله پژوهشگر با توجه به واژهای تشکیل دهنده عنوان تحقيق، به صورت کوتاه و کلی و با استفاده از كلمات ساده و روشن عنوان را توضیح دهد، چرا که پژوهشگر در اين مرحله چون يك نقاش، طرح كلي خويش را ترسيم كرده و براي فهماندن آن به ديگران نيازمند برجسته نمودن ويژگيها و جزئيات آن مي باشد، معمولاً در این قسمت از جملات خبری استفاده می شود.
بیان مسئله پاسخ به چه پرسش هایی است؟
• پرسش های عمومی طرح تحقیق:
1- چه چیزی در تحقیق مورد کاوش قرار می گیرد؟
2- به چه ترتیبی مطالب در تحقیق بیان می شود؟
3- تحقیق در چه محدوده ای انجام می شود؟
بیان مساله و موضوع تحقیق متناسب با روش تحقیق در پاسخ به برخی از سوالات زیر است:
1-چه کسی؟ پژوهش در مورد چه کسانی انجام می شود؟ یا چه کسانی مورد پژوهش قرار می گیرند؟
2-چه متغیر یا متغیرهایی؟ مطالعه درباره چه متغیر یا متغیرهایی است؟ یا چه عواملی مورد تحقیق قرار میگیرند؟
3-چگونه؟ پژوهش چگونه انجام می شود؟ آیا ارتباط بین دو یا چند متغیر را تعیین می کند؟ آیا دستکاری شرایط و تاثیر عامل یا عواملی خاص مورد توجه است ؟ آیا مقایسه عملکردها و ویژگیهای گروههای مورد نظر است ؟ آیا صرفا شرایط موجود توصیف می شود؟
4-کجا؟ پژوهش در چه مکانی و یا در چه محیط و محدوده ای انجام خواهد گرفت؟
5-چه وقت؟ پژوهش در چه دوره ، سال و زمانی انجام می شود؟
تعریف و تبیین موضوع
1. تعریف جامع و قابل قبول اصطلاحی
2. اثبات مساله بودن مساله به عبارت دیگر اثبات حساس بودن مساله
3. مشخص نمودن جایگاه علمی موضوع
4. نوشتن موضوع به صورت جمله پرسشی
