نشست علمی پژوهشی “پیامدهای ضعف سواد خانواده در استفاده از فضای مجازی” با حضور آقای ابراهیم نوروزی فر، کارشناس حوزه رسانه و رئیس سابق بسیج رسانه استان البرز مورخ 11 خرداد روز سه شنبه در سامانه مدرس به صورت برخط برگزار شد.
نوروزی فر در ابتدای این نشست به جایگاه فضای مجازی پرداخت و گفت: فضای مجازی در جایگاه یک رسانه و عضو جداییناپذیر خانوادهها، ازنظر اخلاقی دارای کارکردی دوگانه است و براساس قوت و ضعفِ آگاهی اعضای خانواده در استفاده از آن، میتواند بستر شکلگیری فضائل یا رذائل اخلاقی شود.
وی ادامه داد: با بررسی تأثیرات اخلاقی ضعفِ سواد خانواده در استفاده از این فضا می توان مهمترین آسیبهایی را که از این رهگذر دامنگیر خانواده یا والدین و فرزندان میشود، شناسایی کرد.
کارشناس فضای مجازی اظهار داشت: با توجه به شیوع روزافزون ویروس کرونا و گرایش بیش از پیش خانواده ها و خصوصا فرزندان محصلشان به فضای مجازی، نقش خانواده در گذر ایمن از فضای مجازی و پیامدهای اخلاقی ضعف سواد رسانه برای استفاده از این امکانات بیشتر از گذشته خودنمایی میکند.
وی با تاکید بر سواد رسانه خانواده، افزود: چنانچه خانواده بدون توجه به داشتن سواد لازم برای بهرهبرداری این امکانات به فضای مجازی ورود کنند قطعا دچار آسیبهای جبرانناپذیری خواهند شد.
نوروزی فر ادامه داد: پوشیده نیست که خانوادهها میتوانند از فرصت های ایجاد شده برای مستندنگاری رخدادهای ریز و درشت خانواده در فضای مجازی بهرهمند شوند و یا اینکه گفت و گو در این فضا را تجربه کنند.
وی با اشاره به توسعه شبکه های اجتماعی بیان داشت: در دهه 80 تا 90 تلویزیون با نمایشگرهای بزرگ، شبکههای ماهوارهای، شبکههای اجتماعی و پیامرسانها به سبد مصرف رسانهای خانوادههای ایرانی اضافه شد. این در حالی است که جامعه ایرانی پس از ارتباطات شفاهی به جای ورود به ارتباطات مکتوب، از ارتباطات الکترونیکی استقبال بیشتری کرده است. ارتباطاتی که متاسفانه تفرد، زندگی سلولی، عقلانیت فرد،کسب منافع و علایق خصوصیات پست مدرنها را بیشتر ترویج میکند.
رئیس سابق بسیج رسانه استان البرز گفت: برای همه واضح است که فضای مجازی میتواند هم فرصت و هم تهدیدی مضر برای خانوادهها باشد و بهرهبرداری از فرصت یا افتادن در دام تهدید برگرفته از مهارت و مدیریت خانواده است.
وی به آسیب های فضای مجازی پرداخت و اظهار داشت: استفاده نادرست به دلیل عدم سوادکافی رسانهای باعث حذف حریمها و حرمتها در خانواده میشود و با کاهش سطح اعتماد و خدشهدار شدن آرامش نتیجهاش از بین رفتن کانون گرم خانواده و سرگردانی فرزندان است.
کارشناس رسانه با بیان این که فضای مجازی رفاقت و دوستی با والدین را کاهش داده، گفت: فضای مجازی به دلیل جذابیتهای فراوان و پاسخ به برخی نیازها، مانع از گفت و گوی زوجین و والدین و فرزندان شده و از طرفی به دلیل وجود وابستگی زیاد اعضای خانواده به این فضا و عدم کنترل صحیح موجب شده فرزندانمان منزوی، پرخاشگر و بد اخلاق بشوند و از رفاقت و دوستی با پدر و مادر دوری کنند در مقابل تمایل به جنس مخالف داشته باشند.
وی افزود: در کشور چین کسانی که روزانه بیش از یک ساعت در روز از اینترنت استفاده کنند معتاد اینترنت محسوب می شوند و باید به مراکز ترک اعتیاد مراجعه کنند این در حالی است که بر اساس دادههای وزارت ورزش و جوانان، به طور میانگین جوانان کشور ما روزانه 9 ساعت به گوشیهای موبایل مشغول هستند که این آسیب بزرگی است.
وی با بیان این که برخورداری والدین از سواد فضای مجازی برای کاهش آسیبها ضروری است، اظهار داشت: پایینتر بودن سطح اطلاعات والدین از فرزندان یک آسیب جدی است و باعث بروز ناهنجاریهایی از قبیل بلوغ زودرس میشود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: برای جلوگیری از پیامدهای اخلاقی ضعف سواد رسانه و پرکردن شکاف نسلی، ضرورت شکلگیری خانواده دیجیتال، توجه و تامین نیازهای روحی و روانی نسل دیجیتال، کسب سواد رسانه و تعیین پروتکل خاص در خانواده می باشد که این مهم از طریق توسعه روابط پایدار و صمیمیت و همدلی میان اعضای خانواده در بستر گفت و گوهای صمیمی است.